Truy quét chợ đen ngoại tệ

Trước những động thái quyết liệt từ phía công an, quản lý thị trường (QLTT) và Ngân hàng Nhà nước (NHNN), thị trường ngoại tệ chợ đen đang “án binh bất động”, mọi giao dịch bị đóng băng. Trong khi đó, không ít người dân lại tỏ ra lo lắng khi thói quen mua, bán ngoại tệ tự do dừng lại.

Chỉ bán khách quen

Kể từ cuối tuần trước đến nay, chợ đen ngoại tệ vốn sôi động, sầm uất bỗng trở nên vắng như chùa bà đanh. Cảnh tắc đường, chen lấn tại điểm nóng ngoại tệ Hà Trung (Hà Nội) biến mất. Thay vào đó là không gian yên tĩnh, khá trầm lắng. Nhân viên các đại lý thu đổi ngoại tệ khu phố này tất thảy ngồi chơi xơi nước, buôn chuyện qua ngày.

“Cửa hàng tạm nghỉ mấy ngày, không buôn bán”, ông chủ của một cửa hàng trên phố Hà Trung tuyên bố thẳng thừng với khách hỏi mua ngoại tệ. Trong khi một vài người khác thì ngơ ngác: “Đóng cửa thì mua USD ở đâu, bán ở đâu”. Cả dãy phố không hàng nào treo biển ngừng giao dịch, nhưng khách vào đều chỉ nhận được cái lắc đầu.

Tại điểm thu đổi ngoại tệ lớn nhất phố Hà Trung là Quốc Trinh, nhân viên trông xe của tiệm vàng này đã “khuyến cáo” ngay từ khi khách dừng xe: “Mua vàng thì vào, ngoại tệ nghỉ mấy hôm nay rồi”. Theo một “đại gia” kinh doanh lớn tại khu vực này tiết lộ, công an ra quân truy quét liên tiếp trong mấy ngày qua khiến các cửa hàng đều chùn tay. Tất cả đều tạm thời dừng giao dịch, vừa để tránh bị “tóm” vừa để nghe ngóng thêm tình hình. Tuy nhiên, nếu khách có nhu cầu lớn cỡ từ chục nghìn USD trở nên, sẽ vẫn được đáp ứng thông qua giao dịch ngoài giờ, hoặc địa điểm khác theo thỏa thuận. “Những trường hợp này chỉ làm với khách quen. Khách lạ lỡ công an cải trang thì khốn”, đại gia này nói.

Chợ đen đóng cửa, đang khiến thị trường ngoại tệ bị xáo trộn, nhiều người dân tỏ ra khá lo lắng. Chị Oanh, nhà ở Cầu Giấy (Hà Nội) cho biết, trước nay muốn mua, bán USD bao nhiêu, lúc nào thì cứ lên Hà Trung, Hàng Bạc, Trần Nhân Tông là có. Nay mua không được, bán không xong. Tới NH còn phải trình bày đủ thứ giấy tờ, mà cũng chưa chắc đã mua được. “Nếu thực sự Nhà nước muốn dẹp bỏ cửa hàng buôn bán ngoại tệ như thế này, thì cũng nên có thông báo để người dân biết. Hoặc NH phải thay đổi cơ chế mua - bán như thế nào để thuận tiện, đáp ứng được nhu cầu cho người dân”, chị Oanh bày tỏ.

Dù tạm ngừng giao dịch, nhưng đối với khách quen, và khách VIP, hôm qua một số cửa hàng vẫn báo giá USD, tuy nhiên chênh lệch mua vào - bán ra khá cao, giá USD mua vào từ 21.300 - 21.400 đồng/USD, trong khi bán ra khoảng 21.500 - 21.600 đồng/USD.

Chưa thể dẹp ngay

Tin đồn thị trường tự do đóng băng, ngừng giao dịch bắt đầu lan tỏa, thêu dệt thành “sự tan rã” của thị trường chợ đen. Trước thông tin này, một chuyên gia cho biết, đây không phải là lần đầu thị trường đóng băng, ngừng giao dịch. Năm 2007, 2009 có thời điểm khi giá USD biến động khó lường, cũng đã xảy ra hiện tượng trên. Điểm khác biệt của lần này do công an truy quét mạnh nên các cửa hàng rút lui hoạt động bí mật. Nói thị trường ngừng giao dịch, đóng băng dài hạn rất khó. Hay nói cách khác, việc xóa bỏ thị trường này trong ngắn hạn là không thể. Theo chuyên gia này, chợ đen ngoại tệ tồn tại theo cung - cầu thị trường, nhu cầu của người dân. NH không đáp ứng được, nền kinh tế thiếu USD thì đương nhiên người dân phải tự phát sinh nhu cầu trao đổi, mua bán với nhau. Ngoài ra, Pháp lệnh Ngoại hối hiện tại cho người dân giữ ngoại tệ, gửi tại NH. Các đại lý đổi ngoại tệ hoạt động bằng giấy phép do NHNN cấp, là đại lý liên kết với các tổ chức tín dụng được phép kinh doanh ngoại hối, nên muốn xóa phải sửa pháp lệnh, không thể nói cấm là cấm ngay được.

Tổng giám đốc một NH thương mại cũng cho biết, muốn xóa cần có lộ trình, trước là phải sửa luật, cấm người dân không mua bán, giao dịch, gửi và giữ ngoại tệ. Tiếp đó, sẽ thực hiện việc mua - bán chính thức qua các NH thương mại, thông qua đại lý, chi nhánh, quầy thu đổi ngoại tệ được phép. “Nhưng việc này quả thực là rất khó khăn, khi nền kinh tế còn đang “đói” USD trầm trọng”, ông nói.

Theo TS Lê Xuân Nghĩa, vì quy mô của thị trường chợ đen từ trước tới nay lên tới cả chục tỉ USD nên không thể giải quyết vấn đề nếu không có thay đổi toàn diện về pháp lý, quản lý, và cả sức khỏe của nền kinh tế. Ông Nghĩa cho rằng, thị trường nào cũng có quy luật, khi có cầu ắt sẽ có cung, và chợ tự do hình thành. Nhưng ở một góc độ nào đó, nếu điều hành tốt vấn đề tỷ giá, áp lực từ thị trường này sẽ giảm, và thị trường chợ đen tự nó sẽ phải thu hẹp lại.

Chiều hôm qua, trao đổi với báo chí, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Giàu cho biết, trong những ngày qua các đơn vị chức năng bao gồm: NHNN, QLTT, công an bắt đầu ra quân truy quét các cửa hàng kinh doanh ngoại tệ trái phép, vi phạm pháp luật. Lực lượng công an sẽ làm chủ lực để kiểm tra, xử lý các đối tượng buôn bán trái phép, đầu cơ găm giữ ngoại tệ. NHNN sẽ phối hợp kiểm tra giấy phép kinh doanh của các đại lý thu đổi ngoại tệ, siết chặt cấp giấy phép, khi phát hiện sẽ kiên quyết xử lý nghiêm khắc.

Ông Giàu cho biết, cùng với điều hành chính sách tỷ giá thận trọng, linh hoạt, kết hợp biện pháp mạnh tay xử lý các đối tượng đầu cơ, găm giữ, kinh doanh buôn bán trái phép, chắc chắn tỷ giá trên thị trường tự do những ngày tới sẽ giảm và dần trở lại cân bằng với thị trường chính thức. Đối với việc xóa bỏ thị trường tự do, trước đó Thống đốc cho biết cần phải có lộ trình thực hiện, kèm theo đề án chống đô la hóa. Vấn đề quan trọng, nền kinh tế vẫn phải khắc phục được tình trạng nhập siêu, khi đó nguồn cung ngoại tệ dồi dào, cán cân thanh toán thặng dư, thị trường ngoại hối sẽ ổn định.

(Thanh niên)